Region świętokrzyski to idealny kierunek wycieczki dla tych, których fascynuje romańska architektura. Jednym z ciekawszych jej przykładów jest kolegiata św. Marcina w Opatowie. Tu, w niewielkiej odległości od Sandomierza, czekają na gości i ciekawe dzieła sztuki, i tajemnice, które warto poznać.
Najstarsze fragmenty tej budowli pochodzą z wieku XII. Kto był jej fundatorem? Najprawdopodobniej któryś z sandomierskich książąt – Kazimierz Sprawiedliwy lub Henryk Sandomierski, choć nie brak i opowieści, zgodnie z którymi kościół w Opatowie miałby być pamiątką po Templariuszach. Ta dwuwieżowa, trójnawowa bazylika z transeptem, choć z czasem została nieco rozbudowana, wciąż jest jednym z najciekawszych przykładów sztuki romańskiej w Polsce. Do dziś można tu podziwiać piękny, romański portal, którym do dziś zachwycają się miłośnicy sztuki z całego kraju. Warto też zwrócić uwagę na biforia (podwójne okna), które są doskonale widoczne w kościelnych wieżach. Nieco młodsze są te dzieła sztuki, które można podziwiać we wnętrzu tej świątyni. Uwagę przyciągają tu przede wszystkim barokowe polichromie iluzjonistyczne oraz późnogotyckie malowidło ze sceną ukrzyżowania. Wspaniale prezentuje się też renesansowy nagrobek kasztelana i starosty krakowskiego Krzysztofa Szydłowieckiego oraz zdobiąca go scena, znana jako Lament Opatowski.
Opatów to wyjątkowe miasto i ważny cel wycieczki dla każdego miłośnika sztuki. Warto poświęcić tej miejscowości nieco więcej uwagi, warto zwiedzić tutejszą kolegiatę. Jest ona cennym zabytkiem oraz budowlą o ogromnej wartości historycznej.
